Yeşil Finansman: Sürdürülebilir Ekonomi Yolculuğumuzda Bizi Neler Bekliyor?
Günümüzde ekonomi ve siyaset gibi temel konular, iklim değişikliği üzerinden şekilleniyor. Yakın geçmişte tehlikenin farkına varan hükümetler, işletmeler, yatırımcılar ve bireyler de sera gazı salınımını azaltan karbon-nötr çalışmalara odaklanmaya başladılar. Odağa alınan bu konular sadece çevre üzerine değil, aynı zamanda ekonomi ve sosyal alanlardaki sürdürülebilirlik çalışmalarını da kapsıyor.
Özellikle firmaların, iklim değişikliğinin etkilerine uyum sağlamayı amaçlayan ve karbon ayak izini azaltan çalışmalarına destek verilmesi, karbon-nötr çalışmalarına teşvik edilmesi için finansman araçları kullanılarak yatırım yapılması gerekiyor. Bu da yeşil finansman kavramını beraberinde getiriyor.
Yeşil Finansman Nedir? Neden Önemli?
Kömür, doğal gaz, petrol gibi fosil yakıtların kullanımı, atmosfere salınan sera gazı miktarını her geçen gün artırıyor. İklim krizini tetikleyen bu tarz faaliyetlerin engellenmesi için de yenilenebilir enerji kaynaklarının kullanımının yaygınlaşması gerekiyor. Ancak dünyanın birçok yerinde fosil yakıtlardan elde edilen yenilenemez enerji ile yapılan üretim, temiz enerji kaynaklarının kullanımına göre hayli fazla.
Sürdürülebilir, verimli, çevre dostu üretimi teşvik etme konusunda ise yeşil finans devreye giriyor. Çünkü yeşil finansman; çevre dostu ürün ve hizmetlerin kullanımının artması için düşük karbonlu bir topluma geçişi hızlandıracak faaliyetler yapan şirketlere, yeşil finans kurumlarının maddi destek sağlaması anlamına geliyor. Kısacası yeşil ekonomiyi finanse etmek olarak da tanımlayabiliriz. Yani yeşil finansman hem şirketler için hem de Dünya’nın geleceği için önemli.
Önemli olmasının bir sebebi elbette çevreyi koruma ve iklim krizinin kontrol altına alınmasını sağlamak. Ancak bu konuların yanı sıra şirketlerin daha verimli çalışmalar yaparak yatırımlarını geliştirmesi, yeni istihdam alanlarının açılması gibi ekonomik sonuçlar da yeşil finansmanın önemini gözler önüne seriyor.
Yeşil Finansmanda Söz Hakkı: Avrupa Yeşil Mutabakatı Ne Söylüyor?
Avrupa Yeşil Mutabakatı (European Green Deal), Avrupa Birliği’nin (AB) sürdürülebilirlik hedeflerine ulaşmak için hazırladığı kapsamlı bir strateji. Bu strateji kapsamında da sürdürülebilir ve yeşil bir ekonomiye geçişinin desteklenmesi amaçlanıyor.
İklim krizinin kontrol altına alınması, çevrenin korunması, temiz enerji kullanımı, sürdürülebilir teknolojilere geçiş, yeşil ekonomi ve adil dönüşüm gibi alanlarda eylem planlarını içeriyor. Bu eylem planları kapsamında da yeşil finansmanın ve sürdürülebilir yatırımların teşvik edilmesi konusunda önemli hedefler belirliyor.
AB Yeşil Mutabakatı olarak da adlandırılan bu stratejinin yeşil finansman ve yatırımlarla ilgili temel çalışma planları ise şöyle:
- AB’nin finansal sisteminin sürdürülebilirliği gözetmesi hedefleniyor. Bu çerçevede, finansal kuruluşlar ve şirketlerin ESG risklerininin yanı sıra sürdürülebilirlik kriterlerini benimsemesi ve yeşil finansman teşvik ediliyor.
- Sürdürülebilir projeleri artırmak için yeşil tahviller ve yeşil krediler teşvik ediliyor. Finansal teşviklerin yanı sıra hibeler de sağlanıyor. Sürdürülebilir yatırımların tercih edilmesi için vergi politikaları geliştiriyor.
- Yeşil Mutabakat’a göre finansal sektörün çevre ve iklim risklerini değerlendirmesi gerekiyor. Bu kapsamda, finansal kuruluşlar ve şirketlerin iklim risklerini analiz etmeleri ve bu risklere karşı tedbirler almaları teşvik ediliyor.
- Sürdürülebilir dönüşümün adil bir şekilde gerçekleştirilmesine önem veriliyor. Bu çerçevede; sosyal etkilerin gözetilmesi, istihdamın korunması ve yeşil iş fırsatlarının yaratılması hedefleniyor.
Avrupa Yeşil Mutabakatı, sürdürülebilirlik hedeflerine ulaşmak için hem AB üye ülkelerini hem finans sektörünü hem de şirketleri eylem planlarıyla harekete geçirmeyi amaçlıyor. Mutabakat kapsamında yeşil finansman teşvik edilerek sürdürülebilir yatırımların artması ve bunun da ekonomik dönüşümü hızlandırması bekleniyor.
KOBİ’ler İçin Yeşil Finansmana Erişimin Önemi
Türkiye’nin toplam ihracatının %35’ini gerçekleştiren KOBİ’lerin ihracata olan katkıları büyük ölçekli firmalardan daha fazla. Sürdürülebilirliğe katkı sunacak düşük emisyonlu ve verimli dönüşümleri gerçekleştirebilmek için ise finansman kaynaklarına ihtiyaçları hayli fazla. Burada söz konusu olan durum sadece karbon-nötr uygulamalarla çevreye katkı sağlamak ve verimlilik konularıyla sınırlı değil.
Avrupa Birliği, “Sınırda Karbon Düzenlemesi” kapsamında karbon emisyonu yüksek olan ürünlerden vergi almayı planlıyor. Bu konuda düşük emisyonlu üretim yapan firmaların rekabet konusunda öne çıkacağını söyleyebiliriz. Bunun yanı sıra ek karbon vergisi maliyeti ile ilgilenmelerine de gerek kalmayacaktır.
Yeşil Finansman, KOBİ’lere yeni finansal kaynaklara erişim imkanı sunuyor ve yeşil projelerin hayata geçirilmesi için gerekli fonları sağlıyor. Yeşil finansmanın KOBİ’lere olan faydalarını şöyle sıralayabiliriz:
- Yeşil projelere yatırım yapıp çevre dostu ürünler ve hizmetler sunarak müşterilerin ve paydaşların gözünde rekabet avantajı sağlayabilir.
- Yeşil projelere yatırım yaparak enerji verimliliği sağlamak , geri dönüşüm programlarını kullanmak ve atık yönetimini iyileştirmek uzun vadede maliyetleri azaltabilir. Yeşil finansman, bu tür projelerin finansmanını destekleyerek KOBİ’lerin maliyet tasarrufu yapmasına yardımcı olur.
- Yeşil finansmana erişen KOBİ’lerin yapacağı yatırımlar, sürdürülebilirliğin doğası gereği kârlılık ve büyümeyi artırdığı gibi yeni istihdam alanları da sağlar. Bu da işletmelerin geleceğini güvence altına alır.
